Programma
José de Torres (1670-1738) – cantate Divino hijo de Adán
Heinrich Ignaz Franz Biber (1644-1704) – Rosenkranz sonate 1: Maria Verkündigung
Juan Blas de Castro (1540-1611) – Angelus ad Pastores ait
Domenico Scarlatti (1685-1757) – Sonata Pastorale K513
Antonio Soler/Robert de Bree – Fandango de Navidad
pauze
Joan Baptista Pla (1720-1773) – Sonate in c
Anonymous – Wie schön leuchtet der Morgenstern José de Torres – cantate Pastores venid a ver
Robert de Bree – blokfluit en hobo
David Rabinovich en Daphne Oltheten – viool
Thomas Oltheten – fagot
Marion Boshuizen – klavecimbel
Spanje had in de zeventiende en achttiende eeuw een heel rijke kersttraditie. De koninklijke Hofkapel voerde oude Spaanse kerstliederen uit en al snel kwamen daar ook de Cantadas (cantates) bij. Ze werden gecomponeerd naar Italiaanse en Franse voorbeelden, met afwisselend aria’s en recitatieven. Maar in de Spaanse cantadas worden ook andere vormen gebruikt, zoals menuetten, coplas (coupletten) en vaak komt er aan het eind van de cantada nog een Grave, een ernstig slotdeel. De teksten van de cantadas waren heel poëtisch en veronderstellen een behoorlijke kennis van de bijbel en van de Griekse mythologie. Er wordt voortdurend in beeldspraak geschreven. Een heel belangrijk aspect in de Spaanse liturgische traditie is de aanbidding van het sacrament – de hostie. Dit was een moment in de dienst zonder vertelling, dus zeer geschikt om muzikaal te worden begeleid. Dat kon gaan met kerstliederen en cantadas.
De eerste cantate Divino hijo de Adán is voor een kerstcantate donker gekleurd. Kijkend naar het kind in de kribbe vraagt de tekstschrijver zich af of deze zich wel realiseert wat hem te wachten staat. In de cantate Pastores venid a ver wordt aan de herders het blijde nieuws gebracht dat de machtsverhoudingen anders zullen gaan worden.
De fandango is een Spaanse dansvorm in driekwartsmaat met een karakteristiek ritme, oorspronkelijk gezongen, maar later ook louter instrumentaal uitgevoerd. Een van de bekendste fandango’s is toegeschreven aan padre Antonio Soler en is geschreven voor klavecimbel. Voor dit programma maakte Robert de Bree een bewerking van deze fandango.
Naast Spaanse kerstmuziek staan ook nog twee werken uit de Zuid-Duitse traditie op het programma. Biber schreef een cyclus van Rosenkranz sonates, vijftien korte sonates over de mysteries van het geloof. Deze eerste gaat over de aankondiging van de engel aan Maria. Het andere is van een anoniem gebleven componist, die zeer virtuoze variaties schreef over het bekende kerstlied Wie schön leuchtet der Morgenstern.
Nederlands